Οι πλέον εμπεριστατωμένες μελέτες για την οδική ασφάλεια καταλήγουν στο ότι η οδήγηση στους καθημερινούς δρόμους είναι το πλέον δύσκολο και σύνθετο έργο που κάνουμε ως οδηγοί κάποιου οχήματος. Το συμπέρασμα αυτό και μόνο θα έπρεπε να μας κατευθύνει σε μια εντατική προσπάθεια βελτίωσης της εκπαίδευσης των οδηγών.

- Κάνουμε κάτι προς την κατεύθυνση αυτή στη χώρα μας;

Κάθε άλλο! Η αύξηση των τροχαίων δυστυχημάτων και η συμμετοχή του ανθρώπινου παράγοντα ως κύρια αιτία δείχνει ότι υστερούμε και μάλιστα δραματικά!

-Τι εννοούμε με τον όρο «εκπαίδευση»;

-Τι πρέπει να περιλαμβάνει η εκπαίδευση οδηγών ;

Η εκπαίδευση των υποψηφίων οδηγών όλων των οχημάτων και κυρίως των αναβατών/οδηγών μοτοσυκλέτας πρέπει να περιλαμβάνει έναν επαρκή κύκλο γνώσεων, την ανάπτυξη δεξιοτήτων χειρισμού του οχήματος και – κυρίως – την ανάπτυξη μιας ασφαλούς οδικής συμπεριφοράς!

Όταν στα μέσα της δεκαετίας του ’90 η ΜΟΤ.Ο.Ε. (εκ παραλλήλου και η τότε F.E.M.- νυν F.E.M.A. www.fema-online.eu) μελέτησαν τα συστήματα εκπαίδευσης των υποψηφίων αναβατών/οδηγών μοτοσυκλέτας τα οποία εφάρμοζαν οι τότε χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κατέληξαν στην ομαδοποίησή τους σε τρεις κατηγορίες:

Στην πρώτη κατηγορία εντάχθηκαν όλες οι «νότιες» χώρες. Σ’ αυτές οι υποψήφιοι αναβάτες/οδηγοί μοτοσυκλέτας προσέρχονταν στις κρατικές (υποτυπώδεις) εξετάσεις χωρίς εκπαίδευση.

Στη δεύτερη κατηγορία εντάχθηκαν όσες χώρες εφάρμοζαν το «γαλλογερμανικό» μοντέλο. Στην περίπτωση αυτή οι υποψήφιοι ύστερα από μια ακριβή εκπαιδευτική διαδικασία έφταναν στις εξετάσεις αφού είχαν αποκτήσει πολλές γνώσεις και είχαν αναπτύξει ικανές δεξιότητες στο χειρισμό του οχήματος. Δυστυχώς οι υποψήφιοι έφταναν και εδώ οριακά στις παρυφές της ασφαλούς οδικής συμπεριφοράς και το κόστος ήταν ήδη σοβαρό για να προστεθούν περισσότερες ώρες.

Την τρίτη κατηγορία των χωρών αποτέλεσε μόνη της η Μεγάλη Βρετανία, η οποία, μέσα από ένα κλιμακούμενο σύστημα εκπαίδευσης επετύγχανε να καλύπτει όχι μόνο όσα το «γαλλογερμανικό» μοντέλο αλλά και την ανάπτυξη της ασφαλούς οδικής συμπεριφοράς. Μελετώντας τις ευρωπαϊκές στατιστικές διαπιστώσαμε επίσης ότι είχε και τους χαμηλότερους δείκτες στα τροχαία δυστυχήματα. Το εκπαιδευτικό τους σύστημα συνδύαζε (και συνδυάζει) εκπαίδευση από αμειβόμενους εκπαιδευτές, κρατικές και μη εξετάσεις, οικονομικά κίνητρα καθώς και εκπαιδευτικούς φορείς μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα.

Η συμμετοχή των φορέων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα τράβηξε την προσοχή μας και έγινε η αφετηρία αναζήτησης με σκοπό την διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης εικόνας.

Η μελέτη εξαίρεσε άμεσα το μοντέλο των «νοτίων» χωρών με την ανύπαρκτη εκπαίδευση και τις υποτυπώδεις εξετάσεις και εστίασε στο «γαλλογερμανικό» και στο «βρετανικό» μοντέλο. Ο εκπαιδευτικός προσανατολισμός τους διέφερε!

Ήταν προφανές ότι η φιλοσοφία του πρώτου είχε προκύψει μέσα από τις οδικές συνθήκες των προηγουμένων δεκαετιών που ήθελαν τον επιδέξιο και ικανό χειριστή-οδηγό να ‘ναι η επιτομή της ασφάλειας. Αντίθετα, η φιλοσοφία του «βρετανικού» μοντέλου βασίζονταν στην στρατηγική επιλογή της αποφυγής κάθε πιθανού κινδύνου που θα σε υποχρέωνε να αποδείξεις πόσο επιδέξιος είσαι.

Ήταν προφανές ότι το πρώτο μοντέλο έρχονταν απευθείας απ’ την εποχή, όταν οι πιθανοί κίνδυνοι στο δρόμο προέρχονταν από την σχεδίασή του και τις επικρατούσες καιρικές και άλλες συνθήκες και λιγότερο από τον όγκο των οχημάτων στον καθημερινό δρόμο. Αυτό όμως άλλαξε και συνεχίζει να αλλάζει δραματικά όταν σήμερα έχουμε κίνηση όλο το 24ωρο από αναρίθμητους «χρήστες» του δρόμου.

Το «βρετανικό» μοντέλο, «προβλέποντας» τη μοιραία εξέλιξη, δηλ. την αύξηση των οχηματοχιλιομέτρων, ανέπτυξε μια συστηματική τακτική, που δημιουργούσε ασφαλείς οδηγούς, όχι λόγω δεξιότητας αλλά μέσω μια διαρκούς εφαρμογής ενός συστήματος ενεργειών. Εάν χρειάζεται να αποδεικνύεις επανειλημμένα, καθημερινά, πόσο επιδέξιος είσαι, τότε θα ‘ρθει η στιγμή του ανθρώπινου λάθους. Εκεί δεν θα τα καταφέρεις και θα έρθει....το μοιραίο. Αν όμως, συστηματικά αποφεύγεις την εμπλοκή, τότε κερδίζεις το χρόνο, να διορθώσεις ακόμη και λάθη άλλων, με στόχο πάντα έναν: τη συνολική ασφάλεια στο δρόμο!

Η λύση στο πρόβλημά μας, δηλ. τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας των μοτοσυκλετιστών, ήταν πλέον προφανής. Η γνώση και η εφαρμογή του Συστήματος θα έπρεπε να μεταφερθεί στην ελληνική πραγματικότητα και όλα τα εκπαιδευτικά προγράμματα της ΜΟΤ.Ο.Ε. από το 1996 και σήμερα του Ελληνικού Ινστιτούτου Μοτοσυκλέτας «ΜΟΤΟΘΕΣΙΣ» εστιάζονται σ’ αυτό.

Η εκπαιδευτική δράση μας σήμερα στρέφεται προς την ανάπτυξη μιας συγκεκριμένης οδικής συμπεριφοράς που έχει ως γνώμονα τη συνολική ασφάλεια στο δρόμο, επειδή θεωρούμε ότι το σοβαρότερο πρόβλημα των ελλήνων οδηγών (και των υποψηφίων οδηγών) είναι η οδική τους συμπεριφορά.

Η εκπαίδευση λοιπόν, εστιάζεται στην εκμάθηση του Συστήματος Οδικής Συμπεριφοράς (ή απλά Το Σύστημα) και στηρίζεται στη μακροχρόνια επαγγελματική του εφαρμογή από τους εκπαιδευτές της Βρετανική Βασιλική Εταιρεία για την Πρόληψη των Ατυχημάτων (RoSPA - The Royal Society for the Prevention of Accidents - http://www.rospa.com ) στον κατάλογο των οποίων συμπεριλαμβάνονται πλέον και τα μέλη του Ινστιτούτου μας.

http://www.motothesis-motoe.org